İndoneziya arxipelaqı zəlzələlərə və sunamilərə qarşı olduqca həssasdır. Bu tədqiqat, İndoneziyanın Şərqi Nusa-Tenqa­radakı Sikka rayonunda potensial sunami risk zonaları, təxliyə marşrutları və toplanma məkanlarının xəritələndirməsinə yönəlib. Xəritələndirmə sunami təhlükəsinə qarşı həssaslıq analizinə əsaslanan coğrafi informasiya sistemlərinin istifadəsi ilə həyata keçirilir. Bu analiz dəniz səviyyəsindən yüksəklik, ərazi meyli, torpaqdan istifadə, sahilə və çaylara olan məsafə kimi bir neçə kriteriyaya əsaslanır. Həmçinin əhalinin sıxlığı faktoru da nəzərə alınır ki, sunami risk səviyyəsi müəyyən edilsin. Ümumiyyətlə, Sikka rayonunun sahil zonaları potensial olaraq sunami təhlükəsinə məruz qalır. Bu risk səviyyəsi Madjepanda, Qərbi Alok, Alok, Şərqi Alok, Kangae, Kevapante, Uaygete, Talibula rayonlarının şimal sahil zonalarında, həmçinin Sikka rayonunun şimalında yerləşən Peman adası, Böyük ada və Babi adası kimi bəzi kiçik adalarda çox yüksəkdir. Yüksək həssaslığa malik zonalar əsasən şimal sahillərində və qismən cənub sahillərində yerləşir. Bu çox yüksək və yüksək risk səviyyəsinə malik zonalar Sikka rayonunun ümumi sahəsinin cəmi 6%-ni təşkil edir. Bununla belə, potensial risk zonaları əhalinin sıx yaşadığı ərazilərdə yerləşir, buna görə də sunaminin mənfi təsirini azaltmaq üçün kompleks təxliyə marşrutları və toplanma məkanları hazırlanmışdır. Etalon hadisə kimi Sikka rayonunun şimalında 114 km dərinlikdə, 7.3 bal gücündə Rixter şkalası üzrə zəlzələ seçilmişdir.

Açar sözlər: sunami potensialı, distansion zondlama, təsirlərin azaldılması, coğrafi məlumat sistemi, Sikka rayonu

ƏDABİYYƏT

Agussaini H., Sirojuzilam S., Rujiman R., Purwoko A. A new approach of the tsunami mitigation strategies for the city of Banda Aceh, Indonesia. Indonesian Journal of Geography, Vol. 54, No.1, 2022, pp. 62-99.

Baeda A.Y., Suriamihardja D.A., Umar H., Rachman T. Tsunami Mitigation Plan for Manakarra Beach of West Sulawesi Province, Indonesia. Procedia Engineering, Vol. 116, No.1, 2015, pp. 134-140.

BNPB (Indonesia Disaster Management Agency). Master Plan of Tsunami Risk Reduction, Jakarta, 2015.

Cutter S.L., Barnes L., Berry M., Burton C., Evans E., Tate E., Webb J. A place-based model for understanding community resilience to natural disasters. Global environmental change, Vol. 18(4), 2008, pp. 598-606.

Dhellemmes A., Leonard G.S., Johnston D.M., Vinnell L.J., Becker J.S., Fraser S.A., Paton D. Tsunami awareness and preparedness in Aotearoa New Zealand: The evolution of community understanding. International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 65, 2021, 102576.

Di Mauro M., Megawati K., Cedillos V., Tucker B. Tsunami risk reduction for densely populated Southeast Asian cities: analysis of vehicular and pedestrian evacuation for the city of Padang, Indonesia, and assessment of interventions. Natural hazards, Vol. 68, 2013, pp. 373-404.

Eddy. GIS in disaster management: A case study of tsunami risk mapping in Bali, Indonesia. James Cook University, 2006. Available from: http://eprints.jcu.edu.au/29297/.

Faiqoh I., Gaol J.L., Ling M.M. Vulnerability level map of tsunami disaster in Pangandaran Beach, West Java. International Journal of Remote Sensing and Earth Sciences, Vol. 10, No. 2, 2013, pp. 90-103, DOI: http://dx.doi.org/10.30536/j.ijreses. 2013.v10.a1848.

Fauzi. Daerah Rawan Gempa Tektonik di Indonesia diakses pada. 2006, http://www.bmg.go.id (5 Juni 2007). 

Hall S., Sloan-Aagard C., Harris R., Emmett C., Prasetyadi C., Pettersson J., Cope A., Cox M.H. Perceptions of tsunami susceptibility and self-efficacy among adolescents in Indonesia: The influence of gender, religion, location, age, hazard information source, and past experience. International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 79, 2022, 103151, DOI:10.1016/j.ijdrr.2022.103151.

Imamura F., Muhari A., Mas E., Pradono M.H., Post J., Sugimoto M. Tsunami disaster mitigation by integrating comprehensive countermeasures in Padang city, Indonesia. Journal of Disaster Research, Vol. 7, No. 1, 2012, pp. 48-64, DOI:10.20965/ jdr.2012.p0048.

Imran Z., Sugiarto S.W., Muhammad A.N. Coastal vulnerability index aftermath tsunami in Palu Bay, Indonesia. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, Vol.420, 2020, 012014, DOI 10.1088/1755-1315/420/1/012014.

Irfani M. Landscape patterns in tsunami-prone areas in the application of research results for tsunami disaster management in Indonesia (Sadikin et al. eds.). Proceedings of the Tsunami Seminar in the Framework of research on tsunami hazard and its effect on Indonesian Coastal Region, 2002, pp. 2003-2004, Available from: http://eprints. uny.ac.id/id/eprint/11520.

Julkarnaen D. Identification of spatial-based tsunami risk level in Cilegon City Industrial Estate. Doctoral dissertation, Thesis, Master of Bandung Institute of Technology, 2008, Unpublished, 106 p., Available from: http://pwk.lib.itb.ac.id/index.php/bibliografi/detail/15914.

Muck M. Tsunami evacuation modeling: development and application of spatial information systems that support tsunami evacuation planning in Southwest Bali. Institut für Geographiean der Universität Regensburg, Regensburg, 2008.

Muzaki A.A., Susilo S.B., Agus S.B. Spatial analysis of coral reef ecosystem conditions as a basis for determining marine protected areas with cell based modeling method in Karang Lebar and Karang Congkak Kepulauan Seribu, DKI Jakarta. 2009, Available from: http://repository.ipb.ac.id/handle/123456789/57577.

Nurhayaty A., Wimbarti S., Triatmadja R., Hastjarjo T.D. Model of tsunami preparedness for Indonesian Tsunami Prone Areas Communities. Journal of Disaster Research, Vol. 10, No. 5, 2015, pp. 957-965, DOI:10.20965/jdr.2015.p0957.

Papathoma M., Dominey-Howes D., Zong Y., Smith D. Assessing tsunami vulnerability: an example from Heraklion, Crete. Natural Hazards and Earth System Science, Vol. 3, No, 5, 2003, pp. 377-389, DOI: http://dx.doi.org/10.5194/nhess-3-377-2003.

Pramana B.S. Mapping of tsunami vulnerability in Pelabuhan Ratu District, Sukabumi Regency. SOCIO-DIDACTICS: Journal of Social Science Education, Vol. 2, No. 1, June 23, 2015, pp. 76-91, DOI: http://dx.doi.org/10.15408/sd.v2i1. 1383 (in Indonesian).

Pratiwi A. Spatial analysis of the vulnerability of the west coast of Banten Province to the tsunami disaster using a Geographic Information System, 2017, Available from: http://repository.ipb.ac.id/handle/123456789/88370 (in Indonesian).

Primary W.P. Tsunami hazard mapping and its impact on infrastructure in Benoa Bay Area, Bali Province. Brawijaya University Malang. 2017, Available from: http://repository.ub.ac.id/id/eprint/8285.

Rumaal L.A., Tanesib J.L., Tarigan J. Application of remote sensing and Geographic Information System for mapping tsunami potential areas in Kupang District, East Nusa Tenggara Province. Journal of Physics: The Physics of Science and Its Applications, Vol. 3, No. 2, 2018, pp. 170-8, DOI: https://doi.org/10.35508/fisa.v3i2.623 (in Indonezian).

Sambah A.B., Miura F. Integration of spatial analysis for tsunami inundation and impact assessment. Journal of Geographic Information Systems, Vol. 6, No. 1, 2014, pp.11-22, DOI: http://dx.doi.org/10.4236/jgis.2014.61002.

Sengaji E., Nababan B. Mapping of Tsunami Risk Level in Sikka District, East Nusa Tenggara. E-Journal of Tropical Marine Science and Technology, Vol. 1, No. 1, 2009, pp. 48-61.

Sinaga T.P.T., Nugroho A., Lee Y.W., Suh Y. GIS mapping of tsunami vulnerability: A case study of Jembrana District in Bali, Indonesia, KSCE Journal of Civil Engineering, Vol. 15(3), 2011, pp. 537-43, https://doi.org/10.1007/s12205-011-0741-8.

Syamsidik, Oktari R.S., Nugroho A., Fahmi M., Suppasri A., Munadi K., Amra R. Fifteen years of the 2004 Indian Ocean Tsunami in Aceh-Indonesia: Mitigation, preparedness and challenges for a long-term disaster recovery process. International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 54, 2021, 102052,doi: https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2021.102052

Wibowo M. Modeling the potential of tsunami hazard in Labuan Bajo towards a disaster- resilient tourism area. Indonesian Journal of Geography, Vol. 54(1), 2022, pp. 83-91.