Məqalədə 7 may 2012-ci il tarixində Böyük Qafqazın Zaqatala rayonunda baş verən, dərinliyi h=8 km, ml=5.6 olan zəlzələnin eninə dalğalarının parametrlərinin təhlili təqdim olunur. Dalğa formalarının məkan təhlili üçkomponentli rəqəmsal seysmik qeydlərindən istifadə etməklə aparılır. Dalğaların üçkomponentli rəqəmsal yazılışlarda ayrılmış sahələrin seçilməsi üçün «DIMAS» proqramında hissəciklərin hərəkətinin trayektoriyasının üçölçülü qrafikləri və NE, NZ, EZ mustəvisində hərəkətin trayektoriyasını proyeksiyası qurulmuşdur. Şuanın iki refraksiyası aşkar olunub, yəni eninə dalğaiki dalğaya bölünür (S1 və S2). Hər dalğa bir seysmik stansiya üzrə öz polyarizasiyasına və üçkomponentli (НHE, НHN, НHZ) yazılışların sürətlərinə malikdir. Bu, kiçik miqyaslı deformasiyaları öyrənməyə və dərin olmayan mühitin dinamiki proseslərini və xüsusiyyətlərini daha yaxşı başa düşmək üçün imkan vermişdi. Eyni zamanda, bölünən S-dalğaların parametrlərinin mühitin fiziki xüsusiyyətlərinin yayılma istiqamətindən və məkan qeyri-bircinsliyindən asılılığı məkan və zaman məlumatlarının daha ətraflı təhlilini tələb edir. Beləliklə, sürətli birinci və ikinci eninə dalğaları dalğa sahəsində yaxşi qeyd olunur, onların polyarizasiya vektorları qarşılıqlı ortoqonaldır. Sonrakı dalğaların daha aşağı amplitüdaları var və onların azimutları ikinci S2 dalğasının azimutuna yaxındır. “ZKT” stansiyası üzrə birinci və ikinci eninə dalğaların arasındakı gecikmə vaxtı 3 san, polyarizasiya vektorlarının istiqaməti 140º və 70º azimutları üzrədir.

 

Гальперин Е.И. Поляризационный метод сейсмических исследований. Недра. Москва, 1977, 279 с.

Горшкалев С.Б., Карстен В.В., Афонина Е.В., Бекешко П.С., Корсунов И.В. Результаты изучения азимутальной анизо-тропии геологического разреза на Пеляткинской площади по данным многоволнового ВСП и сейсморазведки 3D. Технологии сейсморазведки, No. 3, 2011, с. 60-70.

Дрознин Д.В., Дрознина С.Я. Интерактивная программа обработки сейсмических сигналов Dimas. Камчатский филиал Геофизической службы РАН, Петропавловск-Камчатский, 2004, с. 1-5. Дрознин Д.В., Дрознина С.Я. Интерактивная программа обработки сейсмических сигналов DIMAS. Сейсмические приборы, Т. 46, No. 3, 2010, c. 22-34.

Етирмишли Г.Д., Казымов И.Э. Выделение вступлений поперечных волн методом поляризационного анализа. Каталог РЦСС НАНА, 2007, с. 174-181.

Лунева М.Н. Временные вариации параметров расщепленных S-волн от слабых местных землетрясений близкой локализации под восточным Хоккайдо. Институт тектоники и гео-физики ДВО РАН. Физика Земли, No. 11, 2008, c. 47-63.

Лунева М.Н. Сейсмическая анизотропия и частотная зависимость параметров волн от слабых землетрясений в Курильской зоне субдукции. Физическая механика, No.12, 2009, с. 55-62.

Казымова С.Э., Казымов И.Э. Сейсмотомографические исследования земной коры Южного склона Большого Кавказа. Azərbaycan ərazisində seysmoproqnoz müşahidələrin kataloqu, 2010, c. 82-88.

Казымова С.Э., Казымов И.Э. Сейсмическая анизотропия параметров поперечных волн на примере Гаджигабульского землетрясения 10 февраля 2014 г. с ml=5.8. Геология и геофизика юга России, No. 3, 2016, с. 141-151.

Казымов И.Э., Казымова С.Э. Сейсмическая анизотропия пород мезокайнозойского комплекса Большого Кавказа (в пределах Азербайджана). Известия НАН Азербайджана, No. 2, 2011, c. 29-34.

https://en.wikipedia.org/wiki/Polarization_(waves)