№ 2,
2018
Məqaləni yüklə
Kiçik Qafqazin (Azərbaycan hissəsi) mezo-kaynozoy yaşli qizil filizi formasiyalarinin mantiyali qizilliği və təsnifati
1 – AMEA Geologiya və Geofizika İnstitutu, AZ1143, Bakı şəh., H.Сavid prosp.,119: arifismail@mail.ru
2 – “AzərGold QSC”, AZ1004, Bakı şəh., M.Müşviq küç., 2H
Xülasə
A-
A+
Kiçik Qafqazın qızıl filizi yataqları mezozoyun ada qövsündəki ardıcıl diferensiallaşmış vulkan-plutonik formasiyasının qabbro-diorit-qranodiorit-qranit fasiyalarının ada qövsü tipli kontinental kənarın qabıq-mantiya subduksiyaüstü əmələgəlmələrindən ibarətdir. Onlar qızıl filizi yataqlarını üç struktur-formasion zonada – mezozoyun Lök-Qarabağ və mezo-kaynozoy yaşlı – gec təbaşirin Göyçə-Həkəri və qövsarxası spredinqlərin çoxaktlı təzahür etmələrinə uyğun olan paleogen-neogen yaşlı Ordubad zonalarında geoloji-genetik tiplər formalaşdırır. Onların formalaşması bazitlərlə başlayır və region üçün vahid qızıl filizi minerallaşmasına malik mis-kolçedan-polimetal filiz-maqmatik sisteminin formalaşmasına səbəb olan, okean qabığında siderofil elementlərin şübhəsiz iştirakı ilə ada qövsləri sistemləri komplekslərinin turş fasiyaları ilə sona çatır. İlkin maqmatik ərintinin palingen əriməsi diferensiasiyanın yekun fazasında hidrotermal qızıl filizləşməsinin birbaşa əlaqədar olduğu flüidlərə malik riolit-dasit müxtəlifliyinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Оkean qabığının subduksiya olunan ultraəsasi kompleks süxurlarının serpentinləşməsi zamanı azad olmuş qızılla onun qarşılıqli təsiri, təkrar ərimə prosesində və qızılın süxurdan flüidə keçməsi onun konsentrasiyalaşmasını və qızıl filizi yığımlarının əmələ gəlməsini şərtləndirir.
Açar sözlər: qövsarxası spredinq, geodinamika, təsnifat, genetik tiplər
ƏDƏBİYYAT
Allakhverdiyev G.I. Geological structure and history of tectonic development of Kalbajar superimposed pit. Abstract of dissertation for doctor of geological mineralogical sciences, Baku, 1967, 40 p. (in Russian).
Baba-zadeh V.M., Musayev Sh. D., Nasibov T.N., Ramazanov V.G. Gold of Azerbaijan. Azerbaijan National Encyclopedia. Baku, 2003, 342 p. (in Russian).
Belov A.A. The Boundary of Gondwana and Eurasia and the suture of Paleothetis in Caucasian sector of Mediterranean belt. In: Tectonic and structural Geology. Nauka. Moscow, 1976, 32 p. (in Russian).
Belov A.A. Tectonic development of Alpine folded area in Paleozoic. Proceedings GIN AS USSR. V. 347, Moscow, 1981, 210 p. (in Russian).
Bortnikov N.S. Geochemistry and origin of ore forming fluids in hydrothermal-magmatic systems in tectonically active zones. Geology of ore fields. V. 48, № 1, 2006, pp. 3-28 (in Russian).
Hasanov T.Ab. Ophiolites of Lesser Caucasus. Nedra. Moscow, 1985, 240 p. (in Russian).
Huseynov D.A. Ore bearing of subvolcanic formations of Gizilbulag ore field. Abstract of PhD Thesis. Baku, 2005, 25 p. (in Russian).
Ismayil-zadeh A.D. Bipolar conjugation of volcano-plutonic and ophiolitic belts in Caucasus. Proceedings of NAS of Azerbaijan. The sciences of Earth, № 1, 2009, pp. 40-53 (in Russian).
Ismayil-zadeh A.D., Yemelyanova Y.N., Valiyev Z.A., Latifova E.N. Problems of Metallogeny of Sevan-Akera zone of Lesser Caucasus. Proceedings of NAS of Azerbaijan. The sciences of Earth, № 1, 2008, pp. 55-66 (in Russian).
Kashkai M.A. Petrology and metallogeny of Dashkesan. Moscow, 1965, pp. 323-340 (in Russian).
Kashkai M.A., Aliyev V.I., Mammadov A.I. and others. Petrology and metallogeny of magmatic formations of Tutkhun basin. Kalbajar region of Azerbaijan SSR. AN Azerb. SSR. Baku, 1967, 228 p. (in Russian).
Kerimov G.I. Petrology and ore content of Gedabay ore junction. Azerb SSR. AN Azerb. SSR. Baku, 1963, 219 p. (in Russian)
Kerimov G.I., Selimkhanov N.M. Secondary quartzites. Geology of Azerbaijan. AN Azerb. SSR. Baku, 1957, pp. 275-291 (in Russian).
Korobeynikov A.F., Mironov A.G. Geochemistry of gold in endogenic processes and formation conditions of gold bearing fields. Nauka. Novosibirsk, 1992, 216 p. (in Russian).
Leonov A.P. and others. Consolidated crust of Caucasus. Nedra. Moscow, 2007, pp. 227-252 (in Russian).
Makhmudov A.I., Hajiyev T.G., Zeynalov M.B. Copper-cobalt-nickel sulfide minerals of Ketam deposit (Lesser Caucasus). Bulgarian Academy of Sciences. Ore-forming processes and mineral deposits, 7, Sofia, 1977, pp. 57-70.
Mustafayev G.V. Mesozoic granitoid formations of Azerbaijan and peculiarities of its metallogeny. Elm. Baku, 1977, 234 p. (in Russian).
Rustamov M.I. The model of ophiolites root in geodynamical evolution of Lesser Caucasus Mesothethisis. Proceedings of NAS of Azerbaijan. The sciences of Earth, № 2, 2012, pp. 3-21 (in Russian).
Sazonov V.N., Ogorodnikov V.N., Korotayev B.A., Polenov Y.A. Gold deposits of Ural. Yekaterinburg, 1999, 622 p. (in Russian).
Shikhalibeyli E.Sh. 1981. Main characteristics of the of tectonics history development of Azerbaijan. Proceedings of AS of Azerb.SSR. The sciences of Earth series, № 2, 1981, pp. 14-23, pp. 43-55 (in Russian).
Suleymanov E.S. 1982. Gold ore formations of Lesser Caucasus (within the boundaries of Azerbaijan). Elm. Baku, 1982, 282 p. (in Russian).
DOI:
10.33677/ggianas20180200012